Ecologie: alles over de herstelbaarheidsindex
Wat is geplande veroudering?
Dit is een praktijk van fabrikanten van elektronische en elektrische producten om: levensduur verkorten van deze om hun vervangingsratio te verhogen. Deze praktijk beantwoordt aan een economisch probleem van toenemende winsten. Sterker nog, hoe sneller een product het einde van zijn levensduur bereikt, hoe sneller de consument het terug zal kopen en hoe meer de fabrikant zal verdienen. Aan de kant van de consument weegt dit proces echter op de koopkracht, omdat het hen veroordeelt om hetzelfde product meerdere keren terug te kopen.
Er zijn drie soorten geplande veroudering:
- Technische veroudering. In dit concept heeft een onderdeel van het product een beperkte levensduur en is niet herstelbaar. Het is ook dat er geen reserveonderdelen beschikbaar zijn. Dit is bijvoorbeeld het geval bij de telefoon met ingebouwde batterij. Deze laatste hebben over het algemeen een relatief korte levensduur en zijn niet te repareren. De gebruiker is dus verplicht de telefoon te vervangen zodra de batterij beschadigd is.
- Esthetische veroudering. In dit geval prijst een bedrijf de verdiensten van een nieuw product kort na de release van het vorige. Vervolgens gebruikt ze advertenties om te overtuigen dat de nieuwe efficiënter is om een nieuwe aankoop aan te moedigen.
- Veroudering van software. Het is de veroudering van een apparaat die het gevolg is van de incompatibiliteit met een nieuwe versie van software of een toepassing.
Deze praktijk is sinds 2015 strafbaar in Frankrijk.
Wat zijn de effecten van geplande veroudering op het milieu?
Oorspronkelijk werd geplande veroudering gebruikt als een instrument om de consumptie nieuw leven in te blazen in een economie die op het punt stond te falen. Immers, hoe meer consumenten kopen, hoe meer bedrijven geneigd zijn hun productie te verhogen en dus meer in te huren. Het resultaat is economische groei. Achteraf gezien begonnen verschillende verenigingen (Stop a Programmed Obsolescence of Friends of the Earth) deze praktijk echter aan de kaak te stellen vanwege de schadelijke gevolgen, met name voor het milieu:
- Een toename van de afvalproductie. Een Fransman produceert 573 kg afval per jaar en gooit gemiddeld 9 elektrische en elektronische apparaten weg. Om nog maar te zwijgen van de kosten die dit met zich meebrengt, het elimineren van een dergelijke hoeveelheid afval draagt onvermijdelijk bij tot een netto verhoogde vervuilingsgraad.
- Een overexploitatie, zelfs een verspilling van natuurlijke hulpbronnen. Ter illustratie: het maken van een smartphone vereist 70 componenten, waarvan sommige zeldzaam zijn, evenals een grote hoeveelheid energie. De vraag naar hightech blijft echter toenemen, waardoor de ecologische druk van hun productie toeneemt.
- Een toename van de CO2-uitstoot. De fabricage, het transport, de opslag en het beheer van het einde van de levensduur van een elektrisch of elektronisch apparaat zijn immers processen die CO2 uitstoten. Dus hoe meer de productie toeneemt, hoe groter de uitstoot van CO2.
Een herstelbaarheidsindex voor elektrische en elektronische apparaten om geplande veroudering tegen te gaan
Vlaggenschip maatstaf van anti-afvalwet, heeft de invoering van de verplichting om een herstelbaarheidsindex op elektrische en elektronische apparaten weer te geven, bedoeld om de levensduur van deze apparaten te verlengen. Concreet zal het een logo zijn dat "rechtstreeks op het product of de verpakking en op het verkooppunt moet worden aangebracht". Het geeft dus een score van 1 tot 10 weer die bedoeld is om aan te geven hoe gemakkelijk het is om het product in kwestie te repareren. Eerst getest op vijf categorieën proefproducten (smartphones, laptops, wasmachines, televisies en grasmaaiers), zal het apparaat moeten worden uitgebreid naar een groter aantal elektrische en elektronische producten.
De doelstellingen van de herstelbaarheidsindex zijn:
- Aan de kant van de consument, om de kwaliteit van een product te controleren om het met een ander te vergelijken voordat het wordt gekocht;
- Wat betreft fabrikanten, om hen aan te moedigen de duurzaamheid en daarmee de kwaliteit en robuustheid van hun producten te verbeteren om concurrerend te blijven.
Deze maatregel zou vanaf 1 januari 2021 moeten gelden. Met de implementatie wil de Franse regering de repareerbaarheid van elektrische en elektronische producten binnen vijf jaar verhogen van 40% naar 60%.
Deze maatregel wordt echter door veel verenigingen als onvoldoende beschouwd, die van mening zijn dat het grootste obstakel dat consumenten ervan weerhoudt om over te gaan tot reparatie, de kosten ervan zijn.
Enkele maatregelen die genomen moeten worden om geplande veroudering tegen te gaan
Geplande veroudering, ook wel georganiseerde veroudering genoemd, heeft tot doel altijd te streven naar consumptie in het voordeel van fabrikanten en ten koste van de planeet. Het kan echter worden weerstaan door een paar eenvoudige praktijken te volgen:
- Weersta de roep om nieuwigheid. Het is normaal dat fabrikanten hun producten blijven prijzen. De consument kan er echter ook voor kiezen om ze te negeren. Waarom een smartphone vervangen als hij nog prima werkt?
- Leer en vergelijk alvorens te kopen om een kwaliteitsapparaat te kiezen. Zelfs als dit betekent dat u meer moet betalen, kunt u net zo goed een product kopen met gegarandeerde duurzaamheid in plaats van het risico te nemen een goedkoper exemplaar te kopen dat na een jaar moet worden vervangen.
- Kies voor tweedehands toestellen. Tegenwoordig zijn er innovatieve platforms voor de aankoop van gebruikte smartphones en andere huishoudelijke apparaten die worden gerepareerd door ervaren fabrikanten. Zo werd Back Market bekend dankzij het concept van ompakken.
- Sluit een verlengde garantie af.
- In het geval van een storing van het apparaat zijn er verschillende oplossingen om deze te repareren door bijvoorbeeld een reparateur in te schakelen of een online tutorial te volgen. Als alle pogingen echter mislukken, is er nog een laatste kans om iets goeds voor de planeet te doen. Het is dan voldoende om het gebruikte apparaat bijvoorbeeld in te leveren bij een informatiecentrum. Zo zal het apparaat een tweede leven kunnen vinden door te worden omgeleid naar een andere baan of door reserveonderdelen voor een ander apparaat te leveren.